(Fotoğraf: TRT Haber)
Dijital çağın hastalığı: Phubbing
“Phubbing”…
günlük kelime dağarcığımızın bir parçası olmayabilir, pek çok insanı ilgilendiren bu kelime aslında
Akıllı telefon bağımlılığını anlatan kavram. İşte akıllı telefon bağımlılığının
hayatımıza etkisini anlatan TRT Haber’den güzel bir araştırma yazısı….
“Son zamanlarda teknoloji bağımlılığı ve türleri
günümüz insanlarının en büyük sorunlarından birini oluşturuyor. Bu sorun
türleri öncelikli olarak internet ve oyun bağımlılığı
iken, akıllı telefonun gelişimi ile yeni bir boyut kazandı.
Akıllı telefon bağımlılığı, İngilizce phone
(telefon) ve snubbing (yok sayma, kötüye kullanma) kelimelerinden oluşan "Phubbing" kavramı ile
tanımlanıyor.
Phubbing kelimesi temel olarak, çevrelerindeki
insanlarla konuşurken veya sosyalleşirken telefonlarını kullanan ve doğrudan
sizinle konuşan kişiler için kullanılıyor.
ABD’de yapılan bir çalışma yüzde 98'i aslında böyle
durumlarla karşılaştıklarını söyledi. Yani teknede yalnız olduğunuzu
düşünüyorsanız, değilsiniz.
Phubbing yaparken en çok
ziyaret edilen uygulamalar hangileri?
Telefonlarımızın ve sosyal medyanın hayatımız
üzerindeki kontrolü ve nasıl bağımlı hale geldiğimizi hiç merak ettik mi?
Phubbing yaparken en çok ziyaret edilen sosyal medya TikTok olurken, onu Instagram, Twitter ve son Facebook izledi.
Hangi durumlarda can sıkıntısından telefonu elinize alıyorsunuz?
Araştırmalar, sıklıkla elimizin telefonlara
gittiğini gösteriyor. Hatta televizyon izleyen insanların yüzde 99’u aynı
zamanda telefonları ile vakit geçiriyor.
Tuvaletler ve telefonlar mükemmel bir ikili
İnsanların yüzde 90'ı telefonlarını düzenli olarak
tuvalette kullanıyor ve yüzde 75'i, telefonlarında dikkatleri dağıldığı için
tuvalette başlangıçta amaçladıklarından daha fazla zaman harcadıklarını
söylüyor.
Uyandığımız andan itibaren uykuya dalana dek mobil
telefonumuzla iç içe bir hayatımız var. Ankete katılanların yüzde 86’sı
uyumadan önce, yüzde 82’si de uyandıktan hemen sonra telefonlarına baktıklarını
ortaya koydu.
Bildirime bakmadan duramayanlardan mısınız?
Her beş dakikada bir bildirim gelmiş mi diye eliniz
telefona mı gidiyor? Araştırma bu bağlılığımızı çarpıcı
sonuçlarla ortaya koyuyor. İnsanların telefona gelen bir bildirimi kontrol
etmeden bekleyebileceği ortalama sürenin 64 dakika olduğunu gösteriyor.
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Murat Kırık, konuyla ilgili alınması gereken tedbirleri anlattı.
“Dijital teknolojiler birçok açıdan büyük avantajları beraberinde getirse de insan davranışlarını ve sosyal hayatı da derinden etkilemeye başlamıştır. Hatta dijital iletişim araçları aracılığıyla edinilen bazı alışkanlıklar insani ilişkilerin zarar görmesine bile sebebiyet verebilmektedir. İşte belki kavramsal olarak bilmesek de phubbing sebebiyle insanları küçümseyip yalnızca akıllı telefonlarımıza odaklanabiliyoruz. Diğer bir ifadeyle phubbing, telefona gerçek insan etkileşiminden daha fazla önem vermek anlamına gelmektedir. Kısaca arkadaşlarımızı, sevdiklerimizi ve çevremizi akıllı telefonumuza değiştirmektir.”
“İletişimi azaltıyor, ilişkilere zarar veriyor”
Kırık, phubbingin ilişkilere zarar verdiğini söyledi,
belirtileri hakkında şu bilgileri verdi:
“Phubbing kavramı ilk olarak 2012 yılında bir Avustalya
reklam ajansı tarafından halk arasında artan bu eğilimi tanımlamak için
kullanılmıştır. Bu terimin oluşmasından sonra ise 'phubbingi durdur' kampanyası
başlatılmıştır. Phubbing, yakınımızdaki diğer insanlarla etkileşim kurma
yeteneğimizi azaltmakta, ilişkilere ise ciddi anlamda zarar vermektedir.
Araştırmalar, phubbingin ilişkiler üzerinde son
derece olumsuz bir etkisi olabileceği sonucuna varmıştır. Bu durum, evlilikleri
ve insani ilişkileri ve ayrıca arkadaşlıkları da olumsuz bir şekilde
etkilemektedir. Birçok araştırma, özellikle karşılıklı konuşma esnasında
yalnızca telefonun açık ve mevcut olmasının diğer kişiyle olan bağlantı
duygunuzu, yaşanan yakınlık duygularını ve konuşmanın kalitesini etkilediğini
ortaya koymuştur. Bu olgu, özellikle mühim konuşmalar sırasında geçerlidir.
Dolayısıyla phubbing olgusunu telefon bağımlılığının farklı bir versiyonu
olarak değerlendirebilmek mümkündür.
Akıllı
telefon sendromu olarak da ifade edebileceğimiz phubbingin belirtilerini
aşağıdaki şekilde sıralayabilmek mümkündür:
·
Karşılıklı
sohbet esnasında karşımızdaki kişi yerine telefon ekranına bakmak,
·
Buluşma
esnasında istemsiz bir şekilde telefonu kontrol etmek,
·
Fiziksel
olarak orada bulunan biriyle konuşurken telefonla ilgilenip, mesaj yazmak,
·
Görüşme
esnasında fotoğraflar çekip yayınlamak,
·
Sosyal
medya hesaplarını ve feedlerini sürekli kontrol etmek,
·
Karşımızda
birisi varken mesaj atmak veya oyun oynamak
·
Araştırmaların birçoğunda arkadaşlarıyla veya aileleriyle yemek yerken telefonlarını kullanan kişilerin, masada teknoloji kullanmayanlara göre yemeklerinden daha az keyif aldıkları görülmüştür. Öğrencileri de olumsuz etkileyen bu olgu, kişisel ilişkilerinin kalitesinde bozulmaya ve sosyal bağların kaybolmasına (izolasyon, sıkıntı, özgüven kaybı) neden olabilmektedir. Öğrenciler telefonlarına bakmaya başlar başlamaz konsantrasyonlarını kaybettikleri için, phubbingin çalışmaları üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğu bir gerçektir.”
Phubbing yapmanın, insanın dört temel ihtiyacını tehdit ettiğini
anlatan Kırık, şunları söyledi:
“Sürekli telefonuna bağlı bir ebeveyn için durum daha kritiktir. Zira çocuklar ailelerinin yaptıklarını izleyerek öğrenmektedir. Çoğunluğu daha küçük yaşlarda cep telefonuna sahip olan küçük çocuklar bile, bir ebeveynin phubbing yapma şeklini anlayıp bu davranışı benimseme olasılığı yüksektir.
“Phubbing, insanların dışlanmış, küçülmüş hissetmelerine neden oluyor”
Günümüzde insanlar dijital sosyal yaşamdan çok
etkilendikleri için sanal dünyada vakit geçirmek için gerçek hayatta sosyal
görgü kurallarını terk etme eğilimindedirler. Phubbing, bir insanın dört temel
ihtiyacını tehdit etmektedir. Bunlar; ait olma, özsaygı, anlamlı varoluş
ve kontroldür. Phubbing eylemi, insanların dışlanmış, küçülmüş hissetmelerine
neden olabilmektedir. Dolayısıyla farkındalığı oluşturmak adına öncelikle
kişinin kendi farkına varması gerekmektedir.
Bunun dışında phubbing ile mücadele yolları
mevcuttur. Görüşmeler esnasında telefonlarla ilgilenmemek ve rahatsız etme
modunu kullanmak son derece önemlidir. Empati kurmak ve karşımızdakine saygı
göstermek de bir diğer mühim husustur. Telefonunuzda tam olarak kaç saat
harcadığınızı öğrenmek için bir ekran süresi izleyicisi kullanın.
Sosyal medya uygulamaları için günlük zaman sınırları belirleyin ve bunlara bağlı kalın. Dijital detoks gibi çözümleri uygulamak, bireylerin dikkati dağılmadan gerçek hayattaki sosyal etkileşimlere yeniden odaklanmasına yardımcı olabilir. İnsanlar teknolojiden geçici olarak vazgeçerek, sürekli bağlantıya sahip olmaktan kaynaklanan aşırı stresten kurtulabilirler.” (İlhan Güzel/ TRT Haber)
Bedenimize
uyguladığımız detoks’u aslında dijital detoks olarak uygulamak, teknoloji’den
geçici olarak uzaklaşarak, kontrolü elimize almalıyız. Phubbing artık günümüzde
tüm bir nesli tehdit eden bir hastalık olsa bile çaresi ve çözüm yolları da
önümüzde…
Kaynak: İlhan Güzel/ TRT Haber
Kod ÇeviriciKod Çevirici EmojilerEmojiler