4.0 kavramı ve toplum 5.0 ne ifade ediyor?
4.0
kavramı oldukça popüler. En sık ‘endüstri
4.0’ olarak duysak da eğitimden tarıma birçok sektörde artık 4.0
konuşuluyor. Bu kavram nasıl ortaya çıktı, ne ifade ediyor? Farklı alanlardan
uzmanlar 4.0 teknolojilerini anlattı.
4.0
kavramı ilk olarak 2011’de Almanya’daki bir fuarda ‘endüstri 4.0’ olarak duyuldu. Uzmanlar bu kavramın, özellikle
Çin’in artan üretim gücüyle rekabet edebilmek için bir strateji ile ortaya
atıldığını ve sonrasında yaygınlaştığını söylüyor. 4.0 kavramı endüstriye ait
bir kavram olarak çıksa da bu kavram endüstri 4.0 teknolojilerini kullanan tüm
sektörlerle ilişkilendiriliyor.
Endüstri
4.0’ın ardından ortaya atılan diğer bir kavram ise ‘toplum 5.0’. 2017’de, dönemin Japonya Başbakanı
tarafından vurgulanan toplum 5.0 kavramı, endüstri 4.0 araçlarının insanların
yararına etkili bir şekilde kullanıldığı, refah seviyesi yüksek bir toplum
modelini ifade ediyor.
Endüstri 4.0'ın kapsamı
Endüstri 4.0’ın dokuz temel teknolojisi bulunuyor. Bunlar;
nesnelerin interneti, siber-fiziksel sistemler, otonom robotlar, bulut bilişim,
3D yazıcılar, büyük veri, artırılmış ve sanal gerçeklik, simülasyon, siber
güvenlik sistemleri...
Bursa Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği
Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aytaç Yıldız endüstrinin gelişimi için, “Ortada bir problem varsa, ortada bir
ihtiyaç varsa ürün ya da teknoloji gelişir” yorumunu yaptı.
Yıldız, gelecekte neler olabileceğine dair bir
araştırmadan da bahsetti:
“Diyorlar ki; endüstri 4.0, 2030 yılına kadar mesleklerin yüzde
30'unu yok edecek ama yerine başkaları gelecek tabii. Endüstriyel satışlarda
yüzde 2 ila 3 arasında bir artış sağlanacak. Çünkü herkes o teknolojileri
almaya başlayacak. Kısa vadede ama istihdamda yüzde 6 artış olması bekleniyor.”
Yıldız, toplum 5.0
ile kişilerin ihtiyaç duydukları ürünleri, ihtiyaç duydukları miktar ve zamanda
ulaştırmanın, farklılıkları da göz önüne alarak herkes için yüksek kalitede ve
konforlu bir yaşamın amaçlandığını söyledi.
Aynı zamanda toplum 5.0, teknolojileri aşırı
kullanmanın yarattığı olumsuz etkileri de ortadan kaldırabilecek bir toplum
yapısını ifade ediyor. Yıldız, “Sanal
dünya ile fiziksel dünyanın gerçekten anlaşılır bir şekilde, güzel bir şekilde
işlemesini sağlıyor. Dolayısıyla aslında toplum 5.0’ı tehdit olarak değil de
insanların yararına bir devrim olarak adlandırmamız gerekir” dedi.
Tarım 4.0 hangi faydaları sağlıyor?
Nuh Naci Yazgan Üniversitesi İktisadi ve İdari
Bilimler Fakültesinden Prof. Dr. Emine Kılavuz, “Artan dünya nüfusu nasıl beslenecek? Bir
taraftan su problemi, kıtlığı karşımızda, iklim değişiklikleri karşımızda,
artan nüfus karşımızda, büyüyen kentlerden dolayı maalesef
tarıma ayrılabilecek alanların giderek azalması problemi karşımızda…” dedi
ve ekledi:
“Endüstride kullanılan bu sistemi, tarımda nasıl kullanmamız
gerekiyor? Yani tarım 4.0 dediğimiz olay nedir? Biz şunu söylüyoruz, şu an
ciddi anlamda aslında iklim değişikliklerinin arkasında sadece sanayinin değil,
tarımın da olduğunu biliyoruz. Yani karbondioksit salımını yapan bir sektör.
Dolayısıyla hem çok su kullanıyor hem karbondioksit salımı yapan bir sektör.
Tarım 4.0 uygulamalarıyla daha etkin yani girdisi düşük fakat verimi çok yüksek
olan bir üretim sistemine geçmemiz gerekiyor.”
Tarım 4.0
uygulamalarıyla su tasarrufu sağlandığını, gübre kullanımında azalma olduğunu,
tarımda maliyeti artıran zararlılarla daha etkili bir şekilde mücadelede
edilebildiğini söyleyen Kılavuz, yazılımların ve drone kullanımının tarımsal
teknolojilerde etkili olduğunu belirtti ve tarım 4.0 uygulamalarından
bazılarını şöyle sıraladı:
“Nanoteknoloji ile üretilen akıllı gübreler var, nanopestisitler
var mesela… Kimyasalın yerine artık daha doğal, çevreye zarar vermeyen
uygulamalara geçiş yapıldığını görüyoruz ve tarımsal üretimde akıllı
makinelerin kullanıldığını görüyoruz.”
Kılavuz, yaptıkları çalışmadan şöyle bahsetti:
“Küçük ülkeler var dünyada ve bunlar çok ciddi ihracat
yapıyorlar, tarımsal ürün ihracatı yapıyorlar. Yani bu ülkeler ne yapıyorlar da
bu kadar ürün ihraç ediyorlar? Hem kendi halklarını doyuruyorlar hem de dünyaya
tarımsal ürün ihraç ediyorlar. Bunlara baktığımız zaman, özellikle Hollanda, İsrail hatta Vietnam, Kore, Tayvan’ın çok ciddi
anlamda tarımda dijital uygulamalar yaptıklarını fark ettik, yani biz bunlar
üzerine gittik aslında. Bu ülkeler çok önceden devlet, üniversite ve çiftçinin
bir arada olduğu bir sistem oluşturmuşlar. Üniversiteler araştırma yapıyorlar verimliliğin artırılması için,
devlet finansal destek sağlıyor, çiftçi de üretiyor. Bu yeni teknolojileri
uygulamaya çalışırken bir taraftan yaptıkları Ar-Ge çalışmalarıyla
sadece üretim yapmıyorlar; tarımsal teknolojileri de dünyaya satıyorlar.”
Eğitim 4.0
Eğitim 4.0’ı konuştuğumuz Marmara Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Dr.
Öğretim Üyesi Abdullah Demir, sanayi devrimi öncesi eğitimi şöyle anlattı:
“Sanayi devriminin öncesinde birebir öğretim var, eğitim-öğretim
var. Daha çok usta-çırak ilişkisine dayalı bir sistem var ama sanayi öncesini
de tek düzey incelememiz güç. Yani teknik olan insanlarla medresede eğitim
görenler aynı şey değil. O dönemdeki üniversitelerde eğitim belki ezber,
anlatım odaklı diyebiliriz ama o dönemden önceki teknik unsurları üzerinde
taşıyan bir eğitim-öğretim faaliyeti daha çok usta çırak ilişkisine giriyor.”
Sanayi devrimi ile eğitimin nasıl değiştiğini “Sanayi devrimi ile beraber bir standart
müfredat dönemi başlıyor. Aslında o sanayi devriminin beraberinde getirmiş
olduğu seri imalat ya da işte kitleselleşme aynı şekilde eğitim müfredatlarına
da yansıyor. Kitleselleşme görüyoruz” diyerek açıkladı.
Sanayi devriminden sonra bilgi ekonomisinin gelişmesi ile “kitleselleşmeden bireyselleşmeye” döndüğümüzü söyleyen Demir, “Şu anda içinde bulunduğumuz durum
tekilleşmeye doğru gidiyor” dedi. Bu tekilleşmenin içinde kitleselleşmenin
ve bireyselleşmenin belli düzeyde beraber olduğunu aktardı.
Demir, dijitalleşen eğitimin bir dezavantajını ise
şöyle açıkladı:
“Şu anda bize dijital ortamın sunmakta zorlanacağı en önemli
konu, biz çocuklara davranışı nasıl aktaracağız?”
Kaynak: Özge
Güngörmüş/ TRT Haber
Kod ÇeviriciKod Çevirici EmojilerEmojiler