Düşman uçağını düşüren ilk pilot: Vecihi Hürkuş
Türkiye’nin ilk baş
tayyarecisi Vecihi Hürkuş, bundan tam 52 yıl önce hayatını kaybetti. Vecihi
Hürkuş’un Yeşilköy Tayyare Mektebi’nden Kafkas Cephesine, Hazar Denizindeki
Nargin Adasından uçak mühendisliğine uzanan hikayesi….
Türk havacılığının
mimarlarından Vecihi Hürkuş, Türkiye'nin ilk baş tayyarecisiydi.
Düşman
uçağını düşüren ilk Türk
Türk havacılık tarihinde, cephede uçak düşüren ilk savaş pilotuydu aynı zamanda.
Vecihi Hürkuş, sıfatlara sığdırılamayan kariyeriyle
adını tarihe altın harflerle yazdırdı. Hürkuş,
Yeşilköy'deki Tayyare Mektebi'nde eğitim aldı. Tam 1 yıl sonra, 1917 yılında
Kafkas Cephesi'nde bir Rus uçağını düşürdü. Ama bir süre sonra esir düştü.
Ruslar tarafından esir alındı
Ruslar onu, Hazar Denizi'nde "yılanlı ada" olarak da bilinen Nargin Adası'na götürdü.
Ancak esareti uzun sürmedi.
"Yüzerek Nargin Adası'ndan
güneye gitti"
Vecihi Hürkuş Derneği Başkanı Bahadır Gürer, "Vecihi Bey 1917'nin Aralık ayında,
düşünün bir tahta çamaşır teknesine tutunarak ve yüzerek Nargin Adası'ndan
güneye doğru gitti. İran hududundan karaya çıktı.
Oradan 2,5 aylık bir yürüyüşle Musul'a geçti" dedi.
İlk uçağı o yaptı
İlk uçağını Kurtuluş Savaşı'nın hemen ardından
yaptı. İzmir'de Yunan uçaklarından kalan malzemeleri kullandı.
Tasarladığı uçağa Vecihi K-VI adını verdi
Tasarladığı uçağa Vecihi K-VI adını verdi. Ancak o
dönem ülkede havacılıkla ilgili bir onay mekanizması olmadığı için uçuş izni
alamadı. Uçak uzun bir süre İzmir Meydanı'nda
kaldı.
Vecihi Hürkuş'un anılarını anlatan Gürer, "Vecihi Bey anılarında şöyle diyor:
'Uçağın yanına gidiyor ve ölüme mahkum hasta yavrusunun başında bekleyen bir
baba gibi her gün uçağımı okşuyorum' diyor."
"25 dakika uçtu"
İlk uçuşunu ise cezayı göze alarak yaptığını
söyleyen Gürer, "Çaresiz
kalan Vecihi Hürkuş, 1925 yılının 28 Ocak günü, saat 15.00'da diyor ki;
uçağıma gaz doldurdum ve tırmandım. Vecihi Bey havalandıktan sonra 25
dakika uçabiliyor. Orada yapabildiği, bütün tecrubeleri yapıyor ve sonra
meydana iniyor. Uçak sesini duyan bütün havacılar meydana toplanmışlar" dedi.
Avrupa semalarında uçan ilk Türk
Hürkuş'un uçağının Prag'a teste gönderildiğini
söyleyen Gürer, şunları söyledi:
"Orada 1 aya yakın süren testler yapıldı. Onun sonucunda
ise Vecihi Bey'e uluslararası sertifika verildi. Uçağıyla, trenle
geldiği Prag'dan uçarak Türkiye'ye geldi. İşte o uçuş bir Türk uçağının
Avrupa semalarında uçtuğu ilk ve tek uçuştur."
Çok sayıda pilot yetiştirdi
Hürkuş, çok sayıda pilot yetiştirdi, sivil uçakla
yaptığı yurt turlarıyla havacılığı sevdirdi. Tüm bunları not defterlerine gün
gün kaydetti.
Baş tayyareci Vecihi Hürkuş, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nden üç defa
takdirname aldı. Aynı zamanda kırmızı şeritli İstiklal Madalyası sahibiydi.
16 Temmuz 1969'da vefat etti
Hürkuş, 16 Temmuz 1969'da tarihinde Gülhane Askeri
Tıp Akademisi’nde hayata gözlerini yumdu.
Kaynak: TRT Haber
Kod ÇeviriciKod Çevirici EmojilerEmojiler