"Göklerin beyi" testiyle bir ilke imza
atıyor
Yerli ve milli imkanlarla geliştirilen Türkiye’nin
ilk genel maksat helikopteri GÖKBEY, testlerde limitleri zorlayarak gökyüzüyle
buluşmaya hazırlanıyor.
O, Türkiye’nin ilk
genel maksat helikopteri. Göklerin beyi olması için her gün yeni bir aşama
kaydediliyor. Bunlardan sonuncusu da geçtiğimiz günlerdeydi, 3. prototipi
havalandı. GÖKBEY’in 4. prototipi
ise şu anda üretim hattında.
GÖKBEY test uçuşunu yaptı ama hizmete girmesi için
helikopterin kritik parçalarının kontrolünü sağlayan tam boy statik testinin yapılması gerekiyor. Bu test, yapısal
bütünlük ve dayanıklılığın ortaya çıkması için olmazsa olmaz.
Hacimsel olarak TUSAŞ tarihinin en büyük testi
Tam boy statik testi 96 kontrol noktasından
yapılıyor. Bu, helikopter gövdesine 96 farklı nokta ve yönde yük verilmesi
demek. 32 senaryo içeren testte, yaklaşık 2 bin kanaldan sensör verisi
toplanıyor.
Toplanan veriler, gövde üzerindeki yapısal gerilme
haritalarının çıkarılmasını ve elde edilecek sonuçlarla ihtiyaç duyulan
analizin yapılmasını sağlıyor.
Test, hacimsel olarak Türk Havacılık ve Uzay Sanayii
(TUSAŞ) tarihinin en büyük testi. Yani bu da tıpkı GÖKBEY gibi bir ilke imza
atmak demek.
Yıllıkçı’nın verdiği bilgilere göre, helikopterler,
zorlamalı titreşim altında uçuş dengesi yakalayarak uçan hava araçları. TUSAŞ
mühendisleri, helikopterin hizmet verdiği süre boyunca karşılaşacağı statik ve
dinamik yükleri test istasyonlarında gerçeklemeye çalışıyor.
Dr.
Yıldırım Kemal Yıllıkçı, testler hakkında “Sayısal
olarak bilgisayar ortamında bulduğumuz değerleri testlerle doğrulayıp
karşılaştırma, buradaki en birinci amacımız. Burada gördüğümüz statik test
istasyonu, helikopterin değişik manevralar sırasında karşı karşıya geldiği
yükleri 32 değişik yükleme durumuyla 96 tane de eyleyici dediğimiz, yani yükü
uygulayan sistemle aynısını burada gerçekleştiriyoruz. Aldığımız değerleri
sayısal değerlerle karşılaştırıyoruz. Bu test istasyonundaki bütün eyleyiciler,
yükü uygulayan piston şeklinde gördüğümüz hidrolik pistonlar da Türkiye’de
tasarlanıp üretilmiştir. O bakımdan da bu istasyon tamamen yerli ve milli
olarak tasarlanmış bir istasyondur” bilgilerini de paylaştı.
Amaç önümüzdeki sene ilk teslimatı yapmak
Testlerin sonunda helikopter gövdesinin
dayanıklılığı ortaya konulacak ve güvenli uçuş ile sertifikasyon süreçleri
başlatılacak.
GÖKBEY Ürün Başmühendisi ve Program Müdürü Gökhan Tursun,
amaçlarının önümüzdeki sene içerisinde ilk teslimatı gerçekleştirmek olduğunu
anlattı.
“Özellikle GÖKBEY’in
konfigürasyon anlamında da çok fazla müşteriye hitap etmesinden dolayı hem yurt
içinde hem de yurt dışında birçok müşterisi var. Bu anlamda da aslında bir ilk
olacak. En büyük amacımız yurt dışına helikopterimizi pazarlamak. Sertifikasyon
test faaliyetleri tamamlandığında inşallah onu da gerçekleştirmiş olacağız.”
Helikopteri sıfırdan tasarladıklarını söyleyen Gökhan Tursun,
“Kritik sistemleri özellikle transmisyonun, rotorun, iniş takımının, oto
pilotun, gövdenin tasarımları tamamen yerli ve milli olarak bizim kendi
mühendislerimizce yapıldı. Bu anlamda aslında çok önemli bir yeri var
GÖKBEY’in” dedi.
Çok yönlü bir helikopter
GÖKBEY, sadece günümüzün değil, geleceğin gereksinimleri göz
önünde bulundurularak geliştirildi. Askeri görevler, yangınla mücadele, arama
kurtarma, hava ambulansı gibi alanlarda da kullanılabilecek.
Testler onun dayanıklılığını, bu görevlerin
üstesinden gelme potansiyelini ortaya çıkaracak.
Türkiye’nin GÖKBEY ile elde ettiği tecrübe ise
bundan sonra yapılacak projelerde Türk mühendislerine paha biçilemez bilgi ve
donanım sağlayacak.
Kaynak: Gülçin Sakarya, Tahsin Özkan, Metin Arı/ TRT
Haber
Kod ÇeviriciKod Çevirici EmojilerEmojiler