İlk Milli İHA Motorumuz 30 Bin Uçuş Saatini Gördü
Son dönemlerde en çok konuşulan ayrıca
kamuoyunu da meşgul eden konulardan birisi hiç şüphesiz milli sistemlerin
motorları…. Bu alanda da yerli üretime yönelen Türkiye, Heron’lar için kendi
ürettiği milli PG115 motorunda 30 bin saat uçuş süresini tamamladı.
Türkiye’nin
son yıllarda büyük bir atılım gösterdiği savunma sanayii sektöründe sıkça gündeme gelen ana konulardan biri de
motorlar… Geçtiğimiz günlerde ülkemizin milli ve yerli olarak geliştirdiği ilk
genel maksat helikopteri GÖKBEY’de
kullanılacak TEI-TS1400 turboşaft
motorunun tanıtımı, gözleri bir kez daha Türkiye'nin bu başarı serüvenine
çevirdi.
Son 7
yılda 10 milli motor üretmeyi başaran Türkiye bu süreçte 1 adet de yerli motor
üretti. 2014 yılında TJ-90 Turbojet İHA
motoru ile başlayan süreç 2015’te PG115, 2016’da ANKA için geliştirilen PD155, 2017’de ANKA SİHA’ya özel üretilen PD170 motorları ile devam etti.
Takvimler 2017’yi gösterdiğinde Gökbey’in çekirdek
motoru TS1200, 2018’de Kara Şahin’e özel T700, geçtiğimiz yıl yapılan PG50 ile
Akıncı için üretilen PD222 görücüye çıktı.
Bu yıl ise Türkiye söz konusu alanda büyük bir
atılım gerçekleştirdi ve TJ300, TS1400 motorlarını art arda kamuoyuna tanıttı.
Savunma Politikası Analisti Turan Oğuz’a göre tüm
bu süreçte en önemli kilometre taşlarından birini 2015 yılında uçtuğu açıklanan
PG115 motoru oluşturuyor.
Türkiye’de ilk üretilen yerli motorun PD170 olduğu
konusunda genel bir kanı bulunduğunu hatırlatan Oğuz, Ankara ile İsrail arasında
geçmiş dönemde yaşanan sıkıntılar nedeniyle motor üretimi konusunun daha geçmiş
bir döneme dayandığı bilgisini paylaştı.
“Türkiye, 2005'te İsrail’den HERON alıyordu. Ancak özellikle
2009’daki ‘one minute’ olayının ardından İsraill ile ilişkiler bozuldu” diyen Oğuz, o
dönemi şöyle özetledi:
“HERON almak için imzalanan anlaşmalar olmasına rağmen ilk
etapta bize ‘elektro-optik kamera satışı yaparız ancak lazer işaretleyicisini
vermeyiz’ dediler. Bu tabii ki Türkiye tarafından kabul edilemezdi. Türkiye
daha o yıllarda örtülü ve açıktan ambargoya maruz kalmaya başladı ve hemen
kendi yol haritasını oluşturdu.”
Kamera ve
motor konusunda çalışmalar başladı
Tel Aviv yönetiminin tazminat ödememek adına
mevcut sözleşmeye uyduğunu ancak bunu yaparken diğer yandan da ciddi
engellemeler yaptığına işaret eden Oğuz, o dönemde maruz kalınan durum
nedeniyle Ankara’nın ‘gerekirse üretiriz’ yaklaşımını daha çok sahiplendiğini
söyledi.
İsrail’in HERON
için kamera vermemesinin ardından ASELSAN’ın
‘ASELFLIR-300T Elektro-Optik Keşif, Gözetleme ve Hedefleme Sistemi’
çalışmalarına başladığını anımsatan Oğuz, “Tabii
ilk üretilen ürünler ağır oldu. Ağırlık limitlerinin aşılması sebebiyle
platformlar zorlandı, hatta 2011'de kaza kırımlar da meydana geldi. Ayrıca o
dönemde bakım ve onarım için İsrail’e yollanan 5 motorun uzun bir süre geri
gelmediği ve bu durumun krize neden olduğu basında da yer aldı” dedi.
Garanti
sonrasında TEİ devreye girdi
Turan Oğuz, Türkiye ile İsrail arasındaki
anlaşmanın ardından 2013’te söz konusu HERON’lara dair garanti sözleşmelerinin
bittiğini söyleyerek, gelişen süreci şöyle anlattı:
“Garanti bittiğinde elimizde ağırlık limitinin üzerinde,
motor onarımı konusunda sorunlar yaşayan ve yedek motor sayısı son derece
kısıtlı bir HERON vardı. Garanti bitince bu duruma TEİ müdahil oldu ve çok sayıda
probleme rağmen sistemin uçar halde kalması için PG115 projesi hızlandırıldı.
Bu adım ‘gerekirse kendimiz motor yaparız’ demenin fiiliyata
dökülmesi oldu. Bu süreç öncesinde kamera için de yerli çözüm hayata
geçirilmişti. 2015 sonrası milli motor takılan HERON sorunsuz bir şekilde
göklere yükseldi.”
Bu süre onur
verici
TEİ Genel Müdürü Mahmut Akşit'in adını vermeden
PG115’in Aralık 2020 itibarıyla 30 bin saat uçuş süresini geride bıraktığını
söylediğini aktaran Savunma Politikası Analisti Turan Oğuz, “Büyük sorunlar yaşayan HERON’lar için
başarılı bir şekilde ortaya konan bu çözüm ve yapılan motor büyük bir mutluluk
kaynağı. İlk milli İHA motorunun 30 bin uçuş saatini geçtiği bilgisi ise ayrı bir gurur verici. Açık kaynaklara
göre elimizde hala görev yapan 7 adet HERON var. Demek ki ürettiğimiz PG115
yoğun olarak çalışmaya devam ediyor. Bu bilgilerden yola çıkarak motorumuzun
başarılı olduğunu net bir şekilde söyleyebiliriz” şeklinde konuştu.
Türkiye’nin tüm bu süreçte hem ‘müttefik’ görünen ülkelerin bir kriz
ortamında nasıl adımlar atabildiğini hem de kendi başına da ihtiyacı olan
hamleleri yapabileceğini net bir şekilde gördüğünü kaydeden Oğuz, Ankara’nın savunma sanayii alanında
bugün ulaştığı noktaya, zorluklar içinde, bir nevi tırnaklarıyla kazıyarak
geldiğini ve bu durumun gelecekteki muhtemel gelişmeler için de önemli bir
çıkış noktası olduğunu da sözlerine ekledi.
Kaynak: Sertaç
Aksan/ TRT Haber
Kod ÇeviriciKod Çevirici EmojilerEmojiler