Türkiye’de
Lityum Üretimi Başladı
Eskişehir'de
TUSAŞ Motor Sanayii AŞ (TEI) Türkiye'nin ilk milli helikopter motorunu
üretmişti. Dört gün sonra Eskişehir'den bir başka sevinçli haber geldi.
Seyitgazi ilçesi Kırka Eti Maden Tesisleri’nde yerli otomobili "uçuracak" lityum karbonat
üretimine başlandı.
Yıllık 600 Tona Ulaşacak
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih
Dönmez’in geçtiğimiz günlerde açıkladığı lityum karbonat üretimi, Kırka Eti Maden Tesisleri’nde
başladı. Kurulan pilot tesiste, ilk
olarak 10 tonluk üretimin ardından yıllık 600 tona ulaşılması hedefleniyor.
Başta yerli otomobilin bataryası olmak üzere birçok alanda kullanılması
hedeflenen bileşenin, Türkiye’nin lityum
ithalatını da azaltacağı belirtiliyor.
Kendi İmkanlarımızla Yapıldı
Yapılan
çalışmalar hakkında bilgiler veren Eti Maden İşleri Genel Müdürlüğü Teknoloji
Geliştirme Dairesi Başkanı Derya Maraşlıoğlu, "Lityum ve bileşenleri 21’inci yüzyılın
önemli madenleri arasında girdi. Bunun nedeni batarya teknolojilerindeki
gelişme ve pazardaki büyüklük oranı. Ülkemizde herhangi bir ekonomik değere
sahip lityum kaynağına rastlanamadı. Bizim yaptığımız çalışma da ülkemizin
ithalat yoluyla karşılanan lityum ihtiyacının bir kısmını yerli üretimle
karşılamak. Yaptığımız AR-Ge çalışmaları sonucunda kurduğumuz pilot tesis
içerisindeyiz. Burası tamamen Eti Maden tarafından yapılmıştır. Yaklaşık 1 yıl
gibi kısa bir sürede hizmete açılmıştır. Türkiye’nin ilk lityum karbonat üretim
tesisidir” şeklinde konuştu.
Bataryada Kullanılacak
Üretilen
lityum karbonatın otomobil bataryalarında kullanılan kalitelere uygun olduğunu
belirten Derya Maraşlıoğlu, bor üretiminde ortaya çıkan sıvı atıklar
kullanılarak lityum karbonat elde edildiğini aktardı. Maraşlıoğlu, “Sektörde farklı farklı amaçlarla
lityum karbonat veya diğer lityum bileşikleri kullanılmaktadır. Bizim
yaptığımız AR-GE çalışmaları, batarya kalitesinde lityum karbonat üretmek
üzeredir. Yani lityum iyon bataryalar için ne gerekiyorsa bizim üretimlerimiz
de o kalitededir. Yerli otomobilin bataryasında ihtiyaç duyularsa
kullanılabilir. Şu anda biz bor ürünlerini üretiyoruz. Borun bir sıvı atığı
var. Sıvı atıkta da PPL dediğimiz düzeyde lityum bileşiğine rastlandı. Biz bunu
lityum karbonat ya da herhangi bir ekonomik değere sahip lityum bileşiğine
çevirmek için yaklaşık 3 yıllık bir AR-GE yaptık. Tamamen burada yaptığımız bir
fabrikanın sıvı atığından üretilen bir bileşendir” ifadelerini kullandı.
Çevreci Bir Yatırım
Yıllık
600 tona ulaşılması hedeflenen üretim miktarı ile Türkiye’nin lityum karbonat
ithalatını azaltacaklarını ifade eden Derya Maraşlıoğlu, şunları söyledi. “Çok çevreci bir proje çünkü
atıklarımızı değerlendiriyoruz. Şu anda atıklarımızın yüzde 80’ini geri
kazanıyoruz. Yanında farklı ürünleri de üretiyoruz. Ayrıca temiz su elde
ediyoruz ve yeni su kaynaklarına da ihtiyaç duyulmuyor. Son yıllara baktığımız
zaman yaklaşık 1000 veya 1200 ton lityum bileşikleri ithal edilmiş. Bir sonraki
aşamada yapacağımız yıllık 600 ton üretim hedefliyoruz. Oradan elde edeceğimiz
lityum ile de bu ithalatın bir kısmını önüne geçmiş olacağız.”
Enerji
Bakanı Fatih Dönmez, geçen aylarda "Bu sene yapımına başladığımız tesisle ilk defa Türkiye'de lityum
üretimini gerçekleştirmiş olacağız. Lityum, pil ve batarya teknolojisinde
kullanılıyor. Türkiye'nin yaklaşık 1200 ton lityum ithalatı söz konusu. Burada
lityumun pilot ölçekte yıllık 10 ton üretim kapasitesi var. İki üç yıl içinde
üretim Kırka tesisi için yaklaşık 500 tona çıkacak" demişti.
12 Ton Ham Maddeden Üç Ton Cevher
Elektrikli
otomobillerde kritik teknolojilerden birinin de pil ve yazılım olduğunu ifade
eden Dönmez, "Yerli otomobilde
de burada üretilen lityumun kullanıldığı bataryaları kullanmış olacağız. Burada
cevher üretiyoruz. 12 ton ham maddeyi alıp 3 tonuyla cevher üretiyoruz" ifadesini kullanmıştı.
Tonu 20 Bin Dolar
Dönmez, “Son üç yılda bu projeyle sıvı
atığın içinde ekonomik olarak değerlendirebileceğimiz maddeler analiz edildi.
İçinde az miktarda lityum elementine rastladık. Bununla alakalı çalışmalarda 80
gram sıvı atıktan 60-63 gram saf su çıkıyor. Lityum karbonat dediğimiz 500 gramdan
0,1 gram lityum elde etmiş olacağız. 500-600 ton lityumu geri kazanma imkanını
gördük. Ülkemizin bu alandaki önemli açığını Türkiye’de üretir hale gelmiş
olacağız. Tesisle ilgili verimlilik çalışmaları ve testler yapılacak. Piyasalar
değişiyor ancak tonu 20 bin dolar. Bazı ülkelerde üretiliyor ve dünyada yaygın
değil. Elektrikli otomobillerin bataryaya ihtiyaç göstermesi nedeniyle zaman
zaman tedarik darboğazı olabiliyor. İnanınca oluyor, inanmak işin yarısı, Eti
Maden’i kutluyorum.” demişti.
Kaynak: Türkiye Gazetesi/
Teknoloji
Kod ÇeviriciKod Çevirici EmojilerEmojiler