TASARIM NEDİR ? VE İLKELERİ

  Yazar: Ahmet Yıldızhan


Tasarım latince kökenli bir kelime olup İngilizce ve Fransızcadaki karşılığıda “ desing ” olmaktadır. Tasarımı geniş ve farklı olarak düşünebiliriz. Tasarım yapılacak olan nesne veya faaliyetin düşüncesini zihinde oluşturmaktır. Mimar yada mühendisler yapılacak bina, dekorun planlarını zihinde tasarlayıp çizime dökerler. Tasarlamayı zihinden plana çizim olarak iç içe geçmiş kavram olarak düşünebiliriz. Tasarım bilgi edinme ögesidir. Görsel, duyumsal,zihinsel tasarım daima birbirini etkiler. Yani bu faktörler daima iç içedir. Gerçek bilgi bu karışımdan oluşur.Tasarım kısaca tasavvur etme, kurma, biçimlendirme diyebiliriz. 

İndesing dediğimizde bilgisayarla yapılan desing kelimesinden dolayı tasarımı çağrıştırmaktadır. İndesing bir proğram olup gazete, dergi, kitap çıkarmada kullandığımız kullandığımız bir proğramdır. 

Tasarımın Dalları

Tasarımı geniş bir yelpazede düşünmek gereklidir. Çünkü tasarımı uygulamaya aktardığımızda bölümlere veya dallara ayırmak gerekiyor
. Grafik tasarımı
. Çevre tasarımı
. Endüstriyel tasarımı
Grafik tasarım dediğimizde aklımıza gelen gazete, dergi, afiş,broşür, matba  işlerinde görüntü tasarımının yapılması gelmektedir.
Çevre tasarımında bina çevresi, peyzaj, iç mekan tasarımı gibi geniş bir alanı kapsamaktadır.
Endüstriyel tasarımda makine, teknolojik ürünler, mutfak malzemeleri,  beyaz eşya gibi malzemeleri üç boyutlu tasarlanması aklımıza gelmektedir.
Tasarımlar oluştulurken dikkat edilmesi gereken müşterinin istekleri, memnunuyeti, çağımızın verdiği imkanlar, görsel olarak hitap etmesi, görsel zenginlik gibi faktörler düşünülerek bir bütünlük içinde oluşturulur.


Tasarım süreci ve ilkeleri 
   
a) Bilgilerin toplanması: Yapılacak tasarım hakkında ihtiyaç duyulan gerekli bilgiler toplanır.

b) Problemin tanımı: Bilgilerin toplanmasını müteakiben çıkabilecek problemler tanımlanır. Tanımlamak çözüm için önemlidir.

c) Özgün olmak ve mucitlik (buluş): Bilgiler toplandığı, değerlendirildiği özgünlüğün kazandırıldığı aşamadır. Tasarımlar kağıda eskiz olarak yansımıştır.Tasarımcı yaptığı eskiz karalamalarla zihindeki tasarımın kağıda ilk ifadesini bırakmıştır.Eskiz daha detaylı ve ayrıntılı olduğunda tasarımcının özgünlüğü,üretkenliği ortaya çıkacaktır.

d) Problemlerin çözümü: Analizlerin bitmesi için çıkan problemlere çözüm bulmak gerekir. Çözüm olarak düşünülen bilgiler, ihtimaller taslak halinde detaylı bir şekilde hazırlanır.

e) Uygulama: Artık yukarıdaki bütün aşamalar bitmiş. Tasarı teori halindedir. Uygulama ile tasarım hazır hale gelecektir. Eskiz çalışma örnekleri (Acemilik dönemi kara kalem çalışma örnekleri)
   
İlkeler: Çizgilerin, renklerin, doku, biçim hepsinin bir anlamı vardır. Çünkü tasarımın ham maddeleridir. 1)Çizgi: çizgiler çok şey anlatır. Konumuna göre, durumuna göre, şekline göre değişik mesaj ve anlam iletebilir.

Düşey çizgi: Sükunet, sakinlik   
Kıvrımlı çizgi: galibiyet, zafer
Diyalog çizgi: hareketlilik, zindelik
Ton: Tonlamada kullanılacak yardımcı  ışıktır. Tasarımda üç boyutluluk izlenimi ışık yardımı ile  oluşturulur.
Renk: Renkler insanlarda  duruma göre farklı duygular meydana getirir.
Doku: yüzeysel olarak tekrarlara dayalı biçimsel bir düzendir.
Biçim: Tek bir çizgi içinde dönüş ve kıvrımlar ile değişik tonların oluşturduğu yüzeylerdir.
Ölçü: Görsel unsurların yerleşimi belirlenen bir düzende olmalıdır.
Yön: Tasarımcı kendini ifade ederken çizgi ve noktalardan faydalanır. Bunlarla hareket oluştururlar.

Belirtmemiz gereken tasarımdaki beş önemli maddeyi belirtelim. Tasarım yapılırken bu ilkelerin çok önemli olduğu unutulmamalıdır. Beş temel ilke

1)Denge  
2)Orantı ve görsel hiyerarşi
3)görsel devamlılık
4)Bütünlük
5)Vurgulama  
                                                                                                                                          Tasarımda ilkelerin her birinin ayrı ayrı önemi vardır. Her maddesi kendine has, kendine özgü  özellikler taşıdığından tasarımı bir kompozisyon gibi düşünmeli, bir bütünlük içerisinde yapılmalıdır. Bir tasarımda denge çok önemlidir. Denge oturtulabilirse, o tasarım kendisiyle barışıktır. Görsel hiyerarşi , tasarım içindeki göreceli unsurları anlatabilmek,gerekli vurgu yapılarak istenen mesaja göre ölçülendirme anlamına gelir.Tasarım yüzeyinde bazen bir çizgi yada kıvrım boyunca okuyucu gözü hareket eder. Göz bir unsurdan diğerine doğru kesintisiz geçiş yapabiliyorsa, devamlılık sağlanmıştır. Bir tasarım içindeki görsel unsurlar bütünlük oluşturması, uygun şekilde bir araya getirildiğinde, tasarımın  bir kompozisyon olduğunu düşünürsek, kompozisyonda oluşabilecek dağınıklığın parçalanmanın önüne geçilmiş olur.En önemli ilkelerden biriside bütünlüktür.Tasarımcı hangi görsel unsuru vurgulaması gerektiğine önceden karar vermelidir.Bir tasarım yüzeyinde her şey aynı anda vurgulanmak istenirse vurgu kavramı yok olur. Bu yüzden vurgulayıcı unsuru birden fazla olmamasına dikkat edilmelidir.

Tasarımın oluşturulması  
   
Tasarımın önce taslağı hazırlanır. Taslağın oluşturma süreci gerekirse uzun tutulmamalıdır. Tasarımın beş ilkesi göz önünde tutularak, çizgi, yön, oran, renk  gibi görsel  ögeler kullanılarak tasarım tamamlanmalıdır.Tasarımın hitap edeceği kitle önemlidir.Tasarım oluşturulma amacı, hedef kitlesi  önem  arz etmektedir. Bütün bu durumlar göz önüne alınarak, sınırlar zorlanarak, aşamaları iyi takip edilerek tasarım bitirilmelidir. 

               





Sonraki
Önceki Konu
Önceki
Sonraki Konu »