Genetik Tanı İşlemini 1 Saate Düşüren Teknoloji

İbrahim Öztürk





Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Ana Bilim Dalı Öğretim üyesi Prof. Dr. Hüseyin Onay, ürettiği hızlı test kitiyle günlerce süren genetik tanı işlemini 1 saate düşüren teknolojiyi geliştirdi. Genetik tanı işlemini 1 saate düşüren hızlı test kiti, yapay zekalı bir yazılımla desteklenerek bu işlem gerçekleştirilmiş oldu. Genetik tanılama işleminin hızlı olması, hastalıkların tedavi yöntemlerinin belirlenmesi açısından ve gereksiz cerrahi müdahalelerin önüne geçilmesi yönüyle önem arz etmektedir.  Genetik hastalığın sıklığının son derece yüksek olması ve bunun sebebi de DNA’da oluşan hasarlara bağlı iken önemli olan bu hastalıkları tanımak tedavi için önemli olmaktadır.


Prof. Dr. Hüseyin Onay genetik test sürecinin çok uzun olması üzerine başlattıkları çalışmaların neticesini testlerin çok kısa sürede sonuçlanması olarak başardıklarını anlattı. “ Genetik tanı süreci minimum 20 günlük bir süre. Biz bunu geliştirdiğimiz teknolojiyle dünyada ilk defa 1 saat bandına çektik. Bu bir saat içinde genetik testin yanında otomatik raporlama sürecini de tamamlamış oluyoruz. DNA’yı elde ettikten sonra kitleyi çok hızlı şekilde istediğimiz gen bölgesine ayrıştırıyoruz. Ardından dizi analizini gerçekleştiriyoruz. Sonrasında yine kendi ekibimizin dahil olduğu yazılımlar sayesinde bunları bulutta otomatik analiz edip, otomatik raporluyoruz. Test kiti ve buradaki yazılım bize ait. Yazılımın, yapay zeka algoritmalarını kullanarak kendini geliştirmesi de çok önemli.”



Türkiye’de genetik hastalıklara çözüm üretilmesinin öneminden bahseden Onay, özet olarak gelinen noktada bir oyun kurucu durumuna gelmiş olduklarını ifade etmiştir:” Yazılım şirketimiz Gene2info’nun ABD’de merkezi var. Bu sayede global ilaç firmalarıyla çalışma şansı bulduk. Şu anda 4 genetik hastalık için hızlı tanı kiti geliştirdik. Bu sayı her geçen gün artacak. İlaç firmalarıyla kontak halindeyiz. Bunlardan ikisi ülkemizde en sık gözlenen ailesel Akdeniz ateşi ve Akdeniz anemisi. Diğer ikisi de dünyada en sık genetik test yapılan kistik fibrozis  ve ailesel meme kanseri. Onların tedavisi olan hastalıklarına yönelik bazı kitler geliştirme süreci içindeyiz” demiştir. 


Hızlı test kitinin farklı bir işlevi de bazı rahatsızlıklarda ameliyat şeklini belirlemesi açısından önemini vurgulayan Prof. Dr. Onay halen çalıştığı üniversitede yaklaşık olarak 100 bine yakın genetik test tecrübesini kullanarak çalışmalar yürüten, daha öncede yerli imkanlarla “süper hızlı DNA temelli Kişi tanımlama” kitini de geliştirmişti. Prof. Dr. Hüseyin Onay, Üniversite teknoparkında kurduğu şirkette genetik hastalıkların belirlenmesinde kullanılan testlerin standardizasyonu ve sürelerinin yerli imkanlarla kısaltılmasına yönelik çalışmalarını sürdürmektedir.


Kaynak: AA, TRT Haber                          
Sonraki
Önceki Konu
Önceki
Sonraki Konu »