Robot Doktorlar Geliyor
Yapay zeka her alanda kullanılırken, sağlık alanında daha yoğun kullanılmaya başlandı. Sağlık sistemlerindeki dijitalleşme son hızla devam ediyor, veriler depolanıyor, veriler işlenirken algoritmalarla işlenmesi, yapay zeka modellerinin geliştirilmesine zemin hazırlıyor. Teşhiste faydalanılan makine öğrenmesi ve yapay zekanın kullanımı, “robot doktorlar geliyor mu? “ sorusunu gündeme getiriyor. Çin’de 2018 yılında yapay zeka ile çalışan ilk robot doktorun kullanılmaya başlanması, “Sağlığın tamamen yapay zekaya teslim edilecek mi”, “Yapay zeka kararlarından kim sorumlu olacak” soruları İstanbul’da düzenlenen ve açılışını Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın yaptığı Sağlık Bilişimi ve Teknolojileri Konferansı ve Fuarı’nda İstanbul Üniversitesi Enformatik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Çiğdem Selçuk Erol, yapay zekanın sağlığın en çok hangi alanlarında kullanılacağını anlattı:
“Bilim dünyasında egemen olan düşünce, tıpta insana has değerlerin daha fazla olduğu, karmakarışık problem çözümünün benzersiz olaylar karşısında davranış geliştirilmesi gereken acil tıp, hemşirelik, psikiyatri gibi alanlarda etkilenmenin daha az, daha geç olacağı yönünde. Yani daha insani kararların alınacağı alanlara yapay zeka fazla müdahale edemeyecek. Ama radyoloji gibi, birinci basamak tedavi gibi alanlarda daha hızlı bir etkilenme olacağı yönünde söyleniyor. Şu anda da doktorların teşhislerinden oluşan dijital birikimlerle daha hızlı, daha kesin teşhisler konulabiliyor. Yapay zekanın görüntüleme alanında daha çok kullanılmasının sebebi mammografi, akciğer grafisi gibi görüntülemelerin her yıl milyonlarca defa tekrarlanması ve bu bilgilerin dijital olarak kaydediliyor olmasından kaynaklanıyor”
Yapay zekalı robot doktorların hatalarından kim sorumlu olacak? Sorusuna Erol, “Henüz konunun hukuki ve etik boyutu oturmadı. Bir problem oturumunda neler olacak bunlar tartışma konusu. Örneğin Çin’deki uygulamada da robot doktor reçete yazsa bile hastanenin diğer doktorları tarafından gözetim altında olduğu belirtiliyor” dedi.
Çin’in Anhui eyaletinde “Asistan Doktor Al” ismi verilen bir robot, yapay zeka sayesinde tıp sınavını geçerek doktorluğa başlayan ilk robot olduğunu biliyor muydunuz? Bu konuda Amerika’da da bir çok yerde ufak tefek çalışmalar var. Yapay zekanın mutlaka robot formunda olmasına gerek olmadığını söyleyen Erol, “ Yazılımlar şeklinde de olabilir. Bugün yapay zekadan özellikle tıbbi görüntülemelerden elde edilen bilgilerle teşhis konusunda belirli oranlarda faydalanılıyor. Ancak acil müdahale gerektirmeyen psikiyatri gibi alanlarda daha az. Ancak bu gelişim gösteren bir alan. Çok uzak olmadığını düşünüyorum” dedi.
Robot doktorlara toplum ne kadar hazır? Aile hekiminiz yerine bir makinenin dertlerinizi, sağlık sorunlarınızı dinlemesini ister miydiniz? Aslında bilim, bir taraftan yapay zeka uygulamalarını geliştirirken diğer taraftan toplumun nabzı da tutulmaktadır. PWC/Pricewaterhouse Coopers aracılığıyla 12 ülkede yaklaşık on bir bin kişinin katıldığı araştırmaya göre yapay zeka ve robot kullanma isteğinin gerek sağlık kuruluşlarında, gerekse tüketicilerde hızla arttığı görülüyor. Sağlık hizmetlerinde robot doktora hazır mısınız? sorusunun, araştırma sonuçları; İngilizler yüzde 35, Nijeryalılar yüzde 94, Türkler yüzde 85, oranında olumlu cevap vermişler. Daha çok gençlerin bu konuya olumlu yaklaştığı görülüyor.
2017 yılında ilk defa vatandaşlık alan, Suudi Arabistan vatandaşı olan Robot Sophia’nın vatandaşlık hakları sorgulanmakta. Yapay zekanın sınırlarının neler olduğu sorulan Erol, “ Yapay zekadan korkanlar da var, ona her şeyi değiştirecek ve kolaylaştıracak bir olay gibi yaklaşanlar da var. Ama ben İstanbul Üniversitesi Enformatik Bölümü öğretim üyesiyim. Biz de yapay zeka uygulamaları geliştiriyoruz. Verilerle çalışıyoruz. Bizim düşüncemiz suni zekanın hekime bir karar destek sistemi olarak öneri sunması. Sorgulayan hekimlerin, sistemin önerileri değerlendirmeleri ancak kendi kararlarını bağımsız bir şekilde vermeleri gerektiğini düşünüyoruz. Yapay zeka bize tavsiyelerde bulunuyor ama ön yargılı veri olabilir. Sadece bir konuda uzman oluyorlar. Ama hastanın sadece bir hastalığı olmayabilir.
Hekime geldiğinde, sistem ne tavsiye ederse etsin, hekim kendisini sorgulayarak karar vermesi ve yarın öbür gün anlaşmazlık durumunda sorumluluğun hekimde olması gerekir. Robotlar, günlük pratikte hasta verisi girmek gibi rutin doktorun işlerini yaparak sağlık personeline yardımcı olabilirler. Doktor hastayla sohbet ederken diğer taraftan yapay zeka sistemi veri girişini yapabilir. Ancak şu anki dar yapay zekalı sistemlerde karar vericinin yapay zeka olmaması lazım. Çünkü yapay zekaların hiç biri yüzde yüz doğrulukla çalışmaz. Mutlaka bir ihtimal vardır. Kurduğunuz modelle belki milyonda bir olasılık önemli gözükmeyebilir ama eğer o kişi sizseniz sizin için hayatınız çok önemlidir” diye ifade etti. Çin’de robot “Asistan Doktor Al” gözetim altında reçete yazsa da, gelecekte robot doktorlar hayatımıza girecek ve daha çok olacağı kesin.
Kaynak: Ziyneti Kocabıyık/ Türkiye Gazetesi
Kod ÇeviriciKod Çevirici EmojilerEmojiler