Hamza Aslan
Son zamanlarda belki de çok tartışılan konulardan birisi
beyin göçüdür. Bizde bu konuda yaptığımız araştırmaları, beyin göçü gerçeğini
sizinle paylaşmak istiyoruz. Beyin göçünü nasıl önleriz? Türkiye’nin en gözde
üniversitelerinden yetişen dehaları, yazılımcıları, algoritmacıları elimizde
nasıl tutarız? Mezun olur, olmaz gidenler ya da biraz çalıştıktan sonra yurt
dışına, Amerika veya Avrupa Birliği ülkelerine gidiyorlar. Beyin göçü olmaması
için ne yapılması gerekiyor? Onlara nasıl imkanlar sunulmalı ki beyin göçü
olmasın?
TGRT Ana Haberi
sunan Ekrem Açıkel haber sunarken bir hatırasını anlattı. Sanki bütün durumu
anlatan kısa bir özetti:”İstanbul’da bir
yıl önce taksi bekliyorum. Taksi beklerken arkamda başka bir bey’in de taksi
beklediğini gördüm. İkimizde sıkışmıştık, tek bir taksi durdu ve bindik. Yolda
sohbet etmeye başladık. Aynı yere gidiyorduk. Ben yazılım firması olan iş
adamıyım dedi. Üniversiteden de bilgisayar bölümü mezunuyum, Siz ne iş
yapıyorsunuz dedi ben de gazeteciyim dedim. O zaman şu meseleyi mutlaka gündeme
getirin dedi. 50 yazılımcı çalıştırıyorum şirketimde, peş peşe ayrılıyorlar ve
yurt dışına gidiyorlar. Çok kısa süre içerisinde ODTÜ mezunu, Boğaziçi mezunu
Türkiye’nin en iyi üniversitelerinden mezun olan hiçbir yazılımcı, mühendis
kalmayacak” demiştir.
Türkiye’den yurt dışına çalışmak için giden, beyin göçü
gerçeğine istatiksel olarak bakarsak:
2016
yılında 69. 326 kişi
2017
yılında 113.326 kişi
2018
yılında 253. 640 kişi
Yurt dışına
çalışmak için ülkeden ayrılmış. Zeki öğrencilerimiz, yazılımcılarımız,
mühendislerimiz, teknik dehalarımız, değişik sebeplerden dolayı Türkiye’den ayrılıyor. Yıllara göre oran
yüzde yüzün üzerinde ne yazık ki, yakın zamanda yazılımcı ve mühendis açığımız
olabilir. Çok önemli bir sorun olarak beyin göçü karşımızda durmaktadır.
Beyin göçünü önlemek için ne yapılması gerekiyor? Hangi projelerle bu sorun çözümlenebilir? sorusuna yanıt olabilecek bir uygulama başlatılmış. Türkiye’nin geleceği olan dev şirketler beyin göçünü
önlemek için başlattıkları “Stajyer
Mühendis programı “ çok yerinde bir uygulamadır. TUSAŞ, Türkiye’nin havacılık alanında başlattığı çok önemli projelerde(
Atak, Anka, Gökbey, Milli Muharip Uçak, Hürkuş) ihtiyaç duyduğu mühendis ve yazılımcılara
şirketin verimliliğini artırmak adına, okul sıralarında iken kaliteli çalışma
ortamı sunularak, muhtemel beyin göçünün önüne geçmek amaçlanmıştır.
Üniversitelerde 3’üncü ve 4’üncü sınıflardaki öğrencilere yönelik olan bu
program sayesinde öğrenciler aynı zamanda kendilerini de geliştirebiliyorlar.
“Stajyer
mühendis Programı”na benzer projeler üretilerek beyin göçünün önüne geçilebilir.
Gençlerimize belli bir imkan ve kaliteli çalışma ortamı sağlandığında, onlar
başka yerlerde, yurt dışında çalışmayı düşünmeyeceklerdir. Beyin göçünün
önlenmesi için Türkiye’nin dev şirketlerine, devletimize büyük görevler
düşmektedir.
ASELSAN’da tersine beyin göçü için yurt dışında çalışmalar
yapmaktadır. Bu amaçla iki kez ABD’de Silikon vadisini ziyaret ederek yurt
dışında çalışan Türklerin yurt dışında edindikleri bilgi ve birikimleri
sayesinde katkı sağlayabilecekleri AR-GE çalışmaları hakkında tanıtım
yapmışlardır. ASELSAN ekibi Stanford, Berkeley, Ohio State ve MIT
Üniversitelerinde düzenlenen TASSA(Turkish American Scientist and Scholars
Association) ve TÜBİTAK toplantılarına katılan üniversitelerde araştırmalar
yapan öğretim görevlileri, doktora ve doktora sonrası eğitimlerine devam eden
öğrenciler ile endüstride çalışan Türk bilim insanları arasında iletişim
kurulmasını sağlamıştır. Yapılan bu çalışmalar sayesinde ASELSAN, 100 çalışan kazanarak,
tersine beyin göçü çalışmaları meyvesini vermiştir.
Sanayi ve
Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın açıkladığı, tersine beyin göçünü hızlandırmak
amacıyla, TÜBİTAK bünyesinde sürdürülen “Yurda
Dönüş Araştırma Burs Programı”, “Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı “
na dönüştürülmüştür. 10 ülkeden 56
farklı destek programı incelenerek hazırlanan program, AR-GE çalışması yapacak
araştırmacılara geniş imkanlar sunmaktadır. Ekip kurmalarına, çalışmalarını, Türkiye’nin önde gelen akademi ve sanayi kurumlarında yürütebilmelerine imkan
sağlamaktadır. Bu kapsamda yerli ve milli teknolojilerin geliştirilmesi amaçlanarak
hem sanayi de, hem de akademik alanda ihtiyaç duyulan bilgi transferi
amaçlanmaktadır.
Konu ile ilgili detaylar https://www.ytb.gov.tr/haberler/uluslararasi-lider-arastirmacilar-programi
linkinde mevcuttur. Program kapsamında resmi başvurular 15 Aralık 2018
tarihinden itibaren başlamıştır. Gönül ister ki beyin göçü tersine olsun, ülkemizin
değerleri, yetişmiş genç yetenekleri, bu programlar ve uygulamalarla yurt dışına gitmeden, çalışma
olanağına sahip olsunlar.
Kaynak:
Türkiye Gazetesi, TGRT Haber, Hürriyet Gazetesi
Kod ÇeviriciKod Çevirici EmojilerEmojiler